BURUN TIKANIKLIĞI: Burun tıkanıklığı oldukça sık karşılaşılan durumlardan biridir. Bu yakınmaya yol açan çeşitli etkenler vardır. Bu etkenlere değinmeden önce burun tıkanıklığının biçimlerini inceleyelim.Tıkanıldık tam olabileceği gibi sadece burundan nefes almayı güçleştirecek özellikte de olabüir. Bunun yanı sıra tek veya çift taraflı burun tıkanıklığı da olabilir. Aniden gelişen burun tıkanıklıkları burundan solunumu olamksız kılabilirken müzminleşmiş vakalarda bu özellik görülmeyebilir. Burun tıkanıklığına yol açan olayları kısaca inceleyelim.”Koana atrezisi” denilen doğuştan bir anormallikte, burun boşluklarının “koana” denilen ve nazofarinkse (yutağın en Üst bölümü) açılan delikleri kapalıdır. Bu durum eğer her iki koanayı etkilemişse, yeni doğan çocuk burnundan soluk alamaz yalnız ağızdan alır. Bu nedenle çocuk meme emerken soluk alamayacağından süt emmekte büyük güçlükler çeker ve hatta annesinden süt ememeyip zayıflamaya başlar.
Koana atrezisi tek tarafûysa büyük bir sorun doğurmaz, yalnız tek taraflı bir burun tıkanıkhğı kendini gösterir. Çocuğun yalnız tek bir burun deliğinden sümük akması (koanası açık olan taraftan} sümük akmayan tarafta bir koana atrezisini düşündürmelidir.Koana atrezisi kulak-burun-boğaz uzmanları tarafından cerrahi olarak tedavi edilebilmektedir. Burun deliğine kaçan yabancı cismin tek taraflı burun tıkanıklığına yol açması, özellikle çocuklarda sık rastlanan bir olaydır. Bu gibi durumlarda burun kanaması da olabilir. Buruna kaçan yabancı bir cismi çıkarmak için, eğer vacsa, tıkanmış olan burun deliğine gliserin damlatılır, açık olan burun deliğinin burun kanadına parmakla basılıp sümkürülür. Bu yolla yabancı cisim çıkartılamıyorsa, zaman kaybetmeden bir kulak-burun-boğaz hekimine başvurmak gerekir.
Sık rastlanan bir diğer etkense allerjik olaylara (saman nezlesi, bronşiyal astma gibi) ya da çeşitli virüs ve/veya bakterilere bağlı olarak burun boşluğunun iç yüzeyini örten mukozada ütihap gelişmesidir. İltilap mukozayı ödemle şişirerek sıklıkla çift taraflı burun tıkanıklığına yol açar. Burun mukozasındaki müzminleşmiş ütihaplar “Polip” denilen keseciklerin oluşumuna yol açarak tek ya da çift taraflı burun tıkanıklığına neden olabilirler. Polip denilen bu keseciğin içi sümük kıvamında bir sıvı ile doludur.Keseciğin duvarıysa epitel hücrelerinden yapılmıştır. Burun tıkanıklığının nedenlerinden biri de “Vazomotor rinit” demlen durumdur. Bu olay şöyle gelişir: Burun mukozasındaki damarlar otonom sinir şist eminin “para sempatik” bölümü tarafından uyarıldıklarında genişlerler.
Serum genişlemiş olan damardan burun mukozasına süzülür ve böylece mukoza şişerek burun tıkanıklığına neden olur. Atmosfer havasmdaki ani değişiklikler ya da soğuk bir yerden aniden sıcak biryere geçmek, psikolojik uyarılar bazı kimselerde otonom sinir sisteminin parasempatik bölümünü uyararak yukarıda anlattığımız mekanizma aracılığıyla yani vazomotor rinit yoluyla burun tıkanıklığına yol açmaktadır. Vazomotor rinit ..tablosunda burun tıkanmasının yanı sıra akıntı kaşıntı ve aksırık belirtileri de bulunur. Burun tıkanıklığının sık rastlanan nedenlerinden biri de “Rinitis medika mentoza” denilen durumdur. Bu duruma, sürekli olarak burun damlası kullanan kimselerde rastlanmaktadır.Burun tıkamklığınedeniyle burun açıcı birdamla kullanan biri, daha sonra bu damlayı bırakamamaktadır. Bu ilaçlarda, burundaki damarları daraltıp burun mukozasının şişmesini önleyen maddeler bulunmaktadır. Bu maddeler damarların” çeperinde bulunan düz kasları kasarak, damarların geçici olarakdaralmasmı sağlamaktadırlar. Ancak bu kaslar bir süre sonra yorulup gevşemektedirler.
Bebeklerde Burun Tıkanıklığı
Böylece damarlar genişleyip, burun mukozası yeniden şişerek burun tıkanmasına yol açmaktadır. Bu durumda hasta burun damlasını yeniden kullanmak zorunda kalmaktadır. Görüldüğü gibi burun damlasına karşı adeta bir tutsaklık gelişmektedir. Bu tutsaklığın gelişmemesi için burun damlalarının gelişigüzel ve gerekli süreden daha uzun kullanılmaması gerekir. Rinitis medika mentoza vakalarının tedavisinde ağızdan alman antihistaminik ya da efeadrin türü ilaçlardan yararlanılmaktadır. Burun tıkanıklığına yol açan ve diğer nedense yutakta (farinks) bulunan ve “Tonsilla farinjika” denilen bir bağdemciğin büyümesidir. Bu büyümeye “Adenoid vejetasyon” denilmektedir. Tedavi amacıyla bunun cerrahi olarak çıkartılması gerekir.Burun sağ ve sol boşluklarını birbirinden ayırmakta olan septumun eğik olması (septum deviasyonu) da genellikle tek taraflı tıkanıklıklara yol açmaktadır.Çok sık görülmemekle birlikte burun içinde gelişen tümörler de burun tıkanıklığına neden olabilirler.
Koana atrezisi tek tarafûysa büyük bir sorun doğurmaz, yalnız tek taraflı bir burun tıkanıkhğı kendini gösterir. Çocuğun yalnız tek bir burun deliğinden sümük akması (koanası açık olan taraftan} sümük akmayan tarafta bir koana atrezisini düşündürmelidir.Koana atrezisi kulak-burun-boğaz uzmanları tarafından cerrahi olarak tedavi edilebilmektedir. Burun deliğine kaçan yabancı cismin tek taraflı burun tıkanıklığına yol açması, özellikle çocuklarda sık rastlanan bir olaydır. Bu gibi durumlarda burun kanaması da olabilir. Buruna kaçan yabancı bir cismi çıkarmak için, eğer vacsa, tıkanmış olan burun deliğine gliserin damlatılır, açık olan burun deliğinin burun kanadına parmakla basılıp sümkürülür. Bu yolla yabancı cisim çıkartılamıyorsa, zaman kaybetmeden bir kulak-burun-boğaz hekimine başvurmak gerekir.
Sık rastlanan bir diğer etkense allerjik olaylara (saman nezlesi, bronşiyal astma gibi) ya da çeşitli virüs ve/veya bakterilere bağlı olarak burun boşluğunun iç yüzeyini örten mukozada ütihap gelişmesidir. İltilap mukozayı ödemle şişirerek sıklıkla çift taraflı burun tıkanıklığına yol açar. Burun mukozasındaki müzminleşmiş ütihaplar “Polip” denilen keseciklerin oluşumuna yol açarak tek ya da çift taraflı burun tıkanıklığına neden olabilirler. Polip denilen bu keseciğin içi sümük kıvamında bir sıvı ile doludur.Keseciğin duvarıysa epitel hücrelerinden yapılmıştır. Burun tıkanıklığının nedenlerinden biri de “Vazomotor rinit” demlen durumdur. Bu olay şöyle gelişir: Burun mukozasındaki damarlar otonom sinir şist eminin “para sempatik” bölümü tarafından uyarıldıklarında genişlerler.
Serum genişlemiş olan damardan burun mukozasına süzülür ve böylece mukoza şişerek burun tıkanıklığına neden olur. Atmosfer havasmdaki ani değişiklikler ya da soğuk bir yerden aniden sıcak biryere geçmek, psikolojik uyarılar bazı kimselerde otonom sinir sisteminin parasempatik bölümünü uyararak yukarıda anlattığımız mekanizma aracılığıyla yani vazomotor rinit yoluyla burun tıkanıklığına yol açmaktadır. Vazomotor rinit ..tablosunda burun tıkanmasının yanı sıra akıntı kaşıntı ve aksırık belirtileri de bulunur. Burun tıkanıklığının sık rastlanan nedenlerinden biri de “Rinitis medika mentoza” denilen durumdur. Bu duruma, sürekli olarak burun damlası kullanan kimselerde rastlanmaktadır.Burun tıkamklığınedeniyle burun açıcı birdamla kullanan biri, daha sonra bu damlayı bırakamamaktadır. Bu ilaçlarda, burundaki damarları daraltıp burun mukozasının şişmesini önleyen maddeler bulunmaktadır. Bu maddeler damarların” çeperinde bulunan düz kasları kasarak, damarların geçici olarakdaralmasmı sağlamaktadırlar. Ancak bu kaslar bir süre sonra yorulup gevşemektedirler.
Bebeklerde Burun Tıkanıklığı
Böylece damarlar genişleyip, burun mukozası yeniden şişerek burun tıkanmasına yol açmaktadır. Bu durumda hasta burun damlasını yeniden kullanmak zorunda kalmaktadır. Görüldüğü gibi burun damlasına karşı adeta bir tutsaklık gelişmektedir. Bu tutsaklığın gelişmemesi için burun damlalarının gelişigüzel ve gerekli süreden daha uzun kullanılmaması gerekir. Rinitis medika mentoza vakalarının tedavisinde ağızdan alman antihistaminik ya da efeadrin türü ilaçlardan yararlanılmaktadır. Burun tıkanıklığına yol açan ve diğer nedense yutakta (farinks) bulunan ve “Tonsilla farinjika” denilen bir bağdemciğin büyümesidir. Bu büyümeye “Adenoid vejetasyon” denilmektedir. Tedavi amacıyla bunun cerrahi olarak çıkartılması gerekir.Burun sağ ve sol boşluklarını birbirinden ayırmakta olan septumun eğik olması (septum deviasyonu) da genellikle tek taraflı tıkanıklıklara yol açmaktadır.Çok sık görülmemekle birlikte burun içinde gelişen tümörler de burun tıkanıklığına neden olabilirler.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder