19 Nisan 2010 Pazartesi

İKİ KUTUPLU BOZUKLUK

Manik-depresif bozukluk olarak da bilinen iki kutuplu duygudurum bozukluğu, mani “yükselmeler” ve arkasından gelen depresyonla “inişleri’le kendini gösteren psikolojik bir hastalıktır. Duygu durumu, bir uç durumdan diğerine geçer, arada ise göreli olarak normal dönemler vardır.Birkaç günden birkaç aya kadar uzayabilen mani aşamasında, kişi kendini sevinçli ve çok aktif hisseder, hızlı hızlı konuşur, kendine aşırı bir saygısı vardır, dikkati kolayca dağılır, uyku isteği duymaz. Seyrek olarak da yargılama yeteneğinde azalma, cinsel dürtülerde artış, sıklıkla da saldırgan ve zorlayıcı davranışlar görülür.Depresyon aşamasında görülen belirtiler ise suçluluk ve değersizlik duygulan, üzüntü, kendine güvenin azalmasıdır. Kişi, cinsellik de içinde olmak üzere günlük etkinliklere karşı ilgisini kaybeder, intiharı düşünebilir. Bu iki aşamada da alkol ya da madde (kokain, uyku ilaçları gibi) bağımlılığı gelişebilir.İki kutuplu bozukluğun; boşanma, işin kaybedilmesi, alkol ya da madde bağımlılığı ve intihar gibi yıkıcı sonuçları olabilir. Kumar, rasgele cinsel ilişkiler ve karar verme yeteneğinde azalma gibi davranışlar, hem hastayı, hem de eşini, arkadaşlarını, işini ve ailesini etkilemektedir.Bu hastalığın belirtileri, 15-25 yaş arasında başlar ve erkekleri de kadınları da aynı ölçüde etkiler. Beyindeki kimyasal dengesizlikler sonucu geliştiğine ilişkin düşünceler varsa da kesin nedeni bilinmemektedir. Aynı aile içinde görülebilmekte, bu nedenle kalıtsal olduğu da düşünülmektedir. Küçük çocuklarda da ortaya çıkabilmekte ve genellikle hiperaktivite ile karıştırılmaktadır.TedaviHastalık şiddetliyse, özellikle de mani aşamasından sonra gelen depresyon aşamasında intihar riski yüksekse, hastanede yatarak tedavi gerekir.Lityum karbonat, sinir sistemi üzerinde karmaşık etkileri olan bir ilaçtır ve genellikle belirtilerin denetim altına alınmasında ve gelecekte ortaya çıkabilecek dönemlerin önlenmesinde etkilidir. Lityumun etkisi, genellikle bir hafta içinde başlar, tam etkisi ise iki-üç hafta sonra görülür.Ancak lityumun yan etkileri nedeniyle bazı hastalar bu ilacı almaktan vazgeçebilir. Bunlar el titremesi, ağız kuruluğu, kilo alma, susama, sık idrara çıkma, hafif mide bulantısı ya da kusma, cinsel güçte azalma, ishal, böbrek anormallikleri gibi etkilerdir. Tedavide, ilaç planına uyulmaması, bazen sorun olmaktadır.Konvülsiyon (bilinç kaybı ve eşzamanlı gelişen istem dışı hareketler) önleyici ilaçlar (bayılmayı engelleyen ilaçlar), karbamazepin (carbamazepine) ve valproate da duygu durumu bozukluklarında yararlı olmakta; genellikle de lityumla birlikte kullanılmaktadır. Ayrıca depresyonun tedavisinde antidepresanlar da kullanılmaktadır.Tedavide, psikoterapinin ve destek gruplarının da çok yararı olmaktadır. İki kutuplu bozukluk görülen çocuklar ve gençler, genellikle lityumla tedavi edilmektedir; karbamazepin ve valproate da kullanılmaktadır. Hastalık şiddetliyse ve ilaca yanıt vermiyorsa, elektroşok (elektrokonvülsif; ECT) tedavisine de başvurulabilmektedir.Manik-depresif bozukluk tekrarladığından, tedavi uzun süreli olmalı, bazı durumlarda da yaşam boyu sürmelidir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder