SES KISIKLIĞI Ses kısıklığı, sesin nitelik ve şiddetindeki bütün bozuklukları kapsayan genel bir terimdir. Bu bozukluklar yapısal (organik) ya da işlevsel nedenlerden kaynaklanabilir. Sesin tümüyle yitirilmesi anlamına gelen afoni, ağır histeri krizlerinde görülür; ama afoni her zaman tam değildir. Tam olmayan ses kaybı gırtlak kaslarının iki yanlı felci, difteri ya da krup hastalığında ve gırtlağa yabancı cisim kaçması sonucunda gelişebilir. Ses yetersizliği anlamına gelen fonasteni terimi sesin cılız, titrek ve yorgun çıkması durumunda kullanılır. Fonasteni ses organının fiziksel ya da ruhsal olarak zorlan-ması ve yorulması sonucunda gelişir. Kuru ses anlamına gelen kserofoni ise sesin boğuk hale gelmesidir. İltihaplı hastalıklara ya da tümörlere bağlı olarak görülür.İnsanda ses üçlü bir sistemin birlikte çalışmasıyla oluşur: • Sistemin birinci öğesi akciğerlerdir. Akciğerler temel solunum işlevlerinin yanı sıra ses oluşumuna da yardımcı olur. İstemli soluk verme sırasında hava gırtlağa doğru itilir (akciğer körüğü).• Sistemin ikinci öğesi gırtlaktır. Gırtlak yapı ve biçim açısından nefesli ya da kamışlı bir çalgıya benzetilebilir. Ses telleri normal solunum sırasında birbirinden uzaktadır, ama sesleri oluştururken birbirlerine yaklaşarak gırtlak kanalını iyice daraltırlar. Akciğerlerden çıkan hava bu engelle karşılaşınca ses tellerini titreştirir ve kendisi de titreşir. Ses telleri çeşitli sesleri oluşturmak için yapılarındaki ses kasları aracılığıyla kısalıp kalınlaşabilir ya da gırtlaktaki öbür kasların da kasılmasıyla uzayabilir. Gırtlakta ses tellerinin birbirine yaklaşmasını sağlayan kas çiftine yan krikoaritenoit, birbirinden uzaklaşmasını sağlayan kas çiftine de arka krikoaritenoit kaslar denir. Bütün bu kasların sinir donanımını alt gırtlak siniri ya da rekiirent (dönek) sinir dalları sağlar; bu sinir dalları aritenoit bölge kaslarının içinde son bulur.• Sistemin normal ses çıkması, yani seslerin yayılması için gerekli üçüncü öğesi gırtlak, yutak, ağız ve burun gibi bir dizi boşluktan oluşur. Bunlar bir çalgıdaki tınlama kutusu ya da rezonatör gibi işlev görerek sesin türünü ve gürlüğünü değiştirir. Böylece çok çeşitli ses tonları oluşturulur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder