YARALANMALAR

Yaralanmalar kabaca açık ve kapalı yaralanmalar diye ikiye ayrılabilir. Açık yaralar keskin veya sivri uçlu cisimlerle meydana gelir. Derinin bütünlüğü bozulmuştur. Kapalı yaralar ise genellikle künt cisimlerle meydana gelir.İlkyardım olarak:Yara temiz tutulur, üzerine hiçbir şey sürülmez.Batan bir cisim varsa çıkartılmaz, oynatılmaz, sabitleştirilir.Açık yara kenarları birbirine yaklaştırılarak sarılır, hayvan ısırıkları hariçKapalı yaraların üstüne indirek olarak buz tatbik edilir.Yaralı organ hareket ettirilmez istirahata alınır.Açık yaralarda pamuk, alkol, tentürdiyot kullanılmaz.Sağlık kuruluşlarında Tetanos aşısı yaptırılır KAFA YARALANMALARI:Travma sonucu ve trafik kazalarında (Emniyet kemeri kullanmayan kişilerde) daha fazla görülür. İlk yapılacak işlem hastanın hava yolunun açık kalmasını sağlamaktır. Bunun için hastaya sabit yan pozisyon verilir. Yalnız her kafa yaralanmasında boyun omurlarında da bir yaralanma olabileceği düşünülmelidir. Kafa yaralanmalarının önemli belirtileri şunlardır:1-Baş ağrısı, baş dönmesi, huzursuzluk2-Bulantı, kusma,3-Şuur kaybı,4-Göz bebeklerinin büyüklüğünde farklılık,5-Hareket güçlüğü veya yokluğu Kafa yaralanmalarında ilk anda bazen önemli belirti olmayabilir, birkaç saat sonra belirtiler ortaya çıkabilir. Bu sebeple kafa yaralanmaları 6 - 8 saat gözlem altında tutulmalı, yukarıdaki belirtiler meydana gelirse en yakın hastaneye nakledilmelidir. Hayati tehlike 48 - 72 saattir. Bu süre boyunca yaralıya dikkat etmelidir. Yukarıdaki belirtiler sonradan ortaya çıkabilir. Ayrıca yaraya batan cisimler de çıkartılmaz.Buruna Yabancı Cisim KaçmasıÇocukların burun deliklerine nohut, mısır, kuru üzüm, leblebi, silgi ve küçük bilyeleri sokması sonucu oluşur. Burunda tıkanma, şişme olur.Burundan kanlı, pis akıntı gelebilir.İlkyardım olarak;Burun içine yabancı cismi çıkarmak için bir şey sokulmaz, cismi daha geriye itebilir. Burun içini zedeleyerek ödem oluşturabilir ve cismin çıkmasını zorlaştırabilir.İlk anlarda yukarıdan burun deliğine bastırarak aşağı inilir, birkaç kez tekrarlanır.Ağız açık tutularak hastaneye götürülür.Göze yabancı cisim kaçmasıGöze toz, küçük madeni parçacıklar, cam parçacıkları, küçük böcekler girebilir ve göz yuvarlağına veya göz kapağının altına yapışıp kalırlar. Gözde ağrı, sulanma ve kızarma oluşur.İlkyardım olarak;Gözün ovuşturulmasını engelleyin,Yabancı cisim göze batmış ise çıkarmaya çalışmayın,Toz veya küçük böcekler için gözü bol su ile yıkayın,Kapalı tutmaya çalışın, hastaneye götürünKulağa yabancı cisim kaçmasıÇocuklarda; buğday, nohut, fasulye, oyuncak gibi cisimler, erişkinde; böcek, kibrit veya pamuk parçaları kulağa kaçabilir.İlkyardım olarak;Sivri uçlu cisimleri kulak içine sokarak çıkarmaya çalışmayın, Kulağa böcek kaçmışsa; ölmesi için gliserin damlatılabilir.Buğday, nohut gibi cisimler kaçmışsa sıvı damlatılmaz, cismin şişmesine sebep olur. Kulak zarına zarar vermemek gerektiğinden hastaneye götürün OMURGA YARALANMASI Omurga: 33 adet omurun üst üste gelmesiyle oluşan hafif S biçiminde kemik çatıdır. Omurların ortasında bir delik vardır. Omurlar üst üste geldiğinde bir kanal oluşur. Bu kanaldan omurilik ismi verilen kalın bir sinir demeti geçer. Vücuda dağılan pek çok sinir bu demetten çıkarlar. Omurilikte bir kesilme meydana gelirse, kesinin alt kısmında felç olabilir. Bu tür kesilmelerde iyileşme ihtimali ya yok ya da çok zayıftır. Hayat boyu hasta felçli yaşayabilir. Önemli belirtileri şunlardır:Travma yerinde şiddetli ağrı hissedebilir.Alt kısımlarda uyuşma, karıncalanma, his kaybı olabilir.Hastanın şuuru bulanık ise alt kısımlar çimdiklenir ya da sivri bir şeyle çizilebilir, hasta sadece hissettiği alanlarda hareketle cevap verir. İlkyardım olarak: 1-Zorunlu değilse hasta yerinden oynatılmaz,2-Zorunlu hallerde hasta sert bir yere sırt üstü yatırılır ve bu pozisyonda nakledilir. Enaz 3 kişi ile taşınmalıdır. Taşıma sırasında baş - boyun ekseni korunmalıdır.GÖĞÜS YARALANMALARI:Travma sonucu ve trafik kazalarında (Emniyet kemeri kullanmayan kişilerde) daha fazla görülür. Önemli belirtileri şunlardır:* Göğüs ağrısı, Nefes darlığı, Kaburga kırıkları,* Öksürükle köpüklü açık renkli kan gelmesi İlkyardım olarak:1-Batan bir cisim varsa çıkartılmaz, dışarı çıkan kemik uçları içeri itilmez.2-Hava yolu ve solunum kontrol altında tutulur.3-Göğüste derin bir yara varsa, göğüs boşluğunda negatif basınç olduğundan dışarıdan içeriye hava girebilir ve akciğerlerin büzüşmesine sebep olabilir, bunu önlemek için yaranın üstü temiz bir naylonla, ıslak temiz bir bezle veya elimizle kapatılmalıdır. Yara yeri yana ve alta gelecek şekilde rahat nefes alabilmesi için oturtulur.Dispne (Solunum sıkıntısı)Solunum zorluğu olarak tanımlanan dispne çeşitli hastalıklara ve travmalara bağlı olabilir. Travmaya bağlı dispnede akciğer fonksiyonları ciddi olarak etkilendiğinden hızlı müdahale kaçınılmazdır.İlkyardımcının Yapması Gerekenler* Hava yolunun açık tutulması.* Gerekiyorsa suni solunum yapılması.* Hasta oturur pozisyonda olmalı.* Acil Sağlık Personeline haber vermeli ve uygun hastaneye nakledilmeli.KARIN YARALANMALARI Açık karın yaralanmaları ve kapalı karın yaralanmaları olmak üzere iki ye ayrılabilir. Açık karın yaralanmaları; kesici, delici alet yaralanması şeklinde olur. Kapalı karın yaralanmaları ise trafik kazaları, yüksekten düşmeler ve direk darbeler sonucu oluşur. Karın duvarının sert ve ağrılı oluşu önemlidir.İlkyardım olarak:1-Batan bir cisim varsa çıkartılmaz.2-Yiyecek ve içecek hiçbir şey verilmez.3-Dışarı çıkan organ varsa içeri itilmez, üstüne ıslak temiz bir bez örtülür.4-Kapalı karın yaralanmasında karın üstüne indirek olarak buz konur.KOPAN BİR UZVUN NAKLEDİLMESİT rafik kazaları veya diğer kazalar sonucunda kopan bir organ varsa sırasıyla şu işlemler uygulanır:Hastanın kanaması durdurulurKopan organ temiz bir naylon torbaya konur. Bu torba da içi buzlu su (yoksa soğuk olan her sıvı) olan bir başka torbaya konur. Yaralı ile birlikte hastaneye nakledilir. 6-8 saat içinde kurtarılma şansı yüksektir.Yaralının kimliği, olay yeri ve saati not edilir.