Türkiyenin En Büyük Sağlık Blogu

GEBELİK TESTLERİ

Gebeliği olabildiğince erken sapta­yabilmek, her dönemde insanları ilgi­lendirmiş, bu amaca yönelik birçok ça­lışma yapılmıştır. Eski Mısırlılar bile gebeliği saptamak için bazı yöntemlere başvururlardı. Bunlardan birinde kadına süt ve karpuz karışımı verilir, kadın bu­nu yediğinde kusarsa gebe olduğu ka­bul edilirdi. Sonraki çağlarda da bilim­sellikten ve güvenilirlikten uzak daha birçok gebelik testi uygulanmıştır.

Bugün kadın vücudunda yalnızca gebelik durumunda üretilen bazı mad­delerin bulunduğu bilinmektedir. Kan­da ve idrarda bu maddelerin saptanma­sına dayalı gebelik testlerinin de güve­nilirliği çok yüksektir.


GEBELİK HORMONU (HCG)

Gebelikte gerçekleşen birçok fizyolojik değişiklikle birlikte bazı hormonların salgılanması da artar. Etene (plasenta) oluşmaya başlayınca, gebeliğe özgü bir hormon olan HCG (Human Chorionic Gonadotropin/însan Koryonik Gona-dotropin) salgüanmaya başlar.

Bu hormonun görevi embriyonu bir süre desteklemektir. Bunu da san cis­min (corpus luteum) canlı kalma süresi­ni uzatarak yerine getirir. Yumurtlama­ya birlikte yumurtalıkta oluşan san ci­sim, döllenme gerçekleşmezse bir süre sonra yok olur. Gebelik durumunda ise HCG salgüanmaya başlar. HCG döllen­meden 8-10 gün sonra kanda belirir; 60-80 gün sonra kandaki en yüksek dü­zeyine ulaşarak idrara da geçer. Gebeli­ğin 150. gününe değin bu düzeyde kal­dıktan sonra gittikçe azalır ve doğum­dan kısa bir süre sonra kaybolur. Kanda ve İdrarda HCG’nin kolayca saptanmasını ve miktarının Ölçülmesini sağlayan yöntemler vardır. Bu hormo­nun saptanması kadının gebe olduğunun en güvenilir kanıtıdır. Bazı çok en­der durumlarda kadın gebe olmamasına karşın kanında HCG saptanabilir. Ama bu bir hastalık durumudur ve hekim ta­rafından tedavi edilmelidir.


GEBELİK TESTLERİ

Gebelik sırasında salgılanan HCG’yi saptama yöntemlerinin bulunmasından sonra ilaç sanayisi laboratuvara gitme­den evde de uygulanabilecek testler ge­liştirmeye yöneldi. Böylece hiçbir yere başvurmadan, ev ortamının gizliliği içinde gebelik testi yapma olanağı doğdu. İlk kişisel gebelik testi 1971′de Hol­landa’da geliştirildi ve kadınların yoğun İlgisini çekti.

Kolayca uygulanan kişisel hamilelik testleri de gene HCG hormonunun sap­tanmasına dayanır. Ama bu testlerde HCG hormonu kandan çok daha kolay elde edilen bir madde olan idrarda sap­tanır. Gerek kolaylığı ve güvenilirliği, gerekse eczanelerden salın alınarak ev­de tek basma uygulanabilmesi nedeniy­le bu tür testler yaygın olarak kullanıl­maya başlamıştır.

İnsan koryonik gonadotropin hor­monunu bağlama özelliği olan madde­ler, bu hormonun varlığında idrarda gözle görülür bazı değişikliklere, örneğin renk değişimine yol açar. Bu bağlayıcı maddeler antikor yapısındadır ve HCG’ye özgü olduklanndan bu hor­monla karşılaşınca hemen onunla birle­şir. Bu birleşmenin görüntüsü ise testin özelliğine göre değişir. Örneğin Boehringer-Mannheim yönteminde HCG karşıtı antikorlar bir bant yüzeyine dizi­lidir; bu bant idrara batınlır ve idrarda HCG varsa antikorlarla birleşme sonu­cunda rengi değişir. Böylece kadının gebe olduğu anlaşılır. Bazı testlerde bandın üzerinde renk değişikliği yerine iki belirgin çizgi oluşur. Bazı testlerde » de bant yerine bir çubuk kullanılır.

UYGULAMA ZAMANI

Kişisel gebelik testlerinin pozitif (olum­lu) sonuç verebilmesi için, bir litre id­rardaki gonadotropin miktarının en az 50-100 uluslararası birime ulaşmış ol­ması gerekir. Döllenme gerçekleşmişse genellikle âdet gecikmesinin ilk günün­den başlayarak testin pozitif çıkmasını sağlayacak kadar HCG idrara geçer. Ama gebelik testi daha erken, yani he­nüz gecikme olmadan yapılırsa idrarda­ki HCG miktan düşük olacağından alı­nan sonuç yanıltıcıdır.

UYGULAMA BİÇİMİ

Testi sabah idranyla uygulamak en doğ­rusudur. Sabah idrarında HCG oranı yüksek olduğundan test daha doğru so­nuç verecektir. Test kutusunda Özel bir kap varsa idrar onun içine, yoksa temiz ve kuru bir başka kaba boşaltılır. Daha sonra test kutusundaki açıklamalara gö­re idrar HCG karşıtı antikorlarla uygun işlemden geçirilir ve belirtilen süre ka­dar beklenir. Sonuç test kutusunun üze­rindeki açıklamalara göre değerlendiri­lir. Gebelik olup olmadığı testin tipine göre renk değişikliğine ya da test çubu­ğu üzerindeki başka değişikliklere bakı­larak anlaşılır.

Herhangi bir değişiklik görülmezse idrarda HCG olmadığı sonucuna varılır, ama negatif sonuç almması durumunda test birkaç gün sonra yinelenmelidir. Aynca bazı testlerde hiçbir değişiklik görülmemesi gebelik anlamına geldiğinden sonuçlan test kutusundaki açık­lamaya göre değerlendirmeye dikkat edilmelidir

TESTİN GÜVENİLİRLİĞİ

Kutu üzerindeki açıklamalara tam ola­rak uyulması koşuluyla testin sonuçlan güvenilirdir. Yukanda da belirtildiği gi­bi test âdet gecikmesinin birinci gününNegatif sonuç alınmışsa ve birkaç gün sonra hâlâ âdet kanaması görül­mezse test yinelenmelidir. Sonucun ge­ne negatif çıkması durumunda idrar ör­neği bu kez bir laboratuvarda, daha du­yarlı gebelik testleriyle incelenmelidir.

Gebelik olmadığı kesinleştiği halde âdet görmeme (amenore) durumu varsa zaman geçirmeden bir uzman hekime görünmek gerekir. Gebelik testinin ya­lancı pozitif sonuç vermesine ise çok ender rastlanır. Örneğin bir düşük ya da kürtajdan kısa süre sonra uygulanan test, idrarda hâlâ bir miktar HCG bu­lunduğu için pozitif sonuç verebilir.